Verschenen in JEN nr. 151, blz. 4-6 (mrt-apr 2001).
Esperanto-woordenboeken zijn niet altijd even makkelijk te vinden. In het nederlandse-taalgebied zijn we altijd blij geweest dat het Esperanto-Nederlands-Esperanto-woordenboek van Middelkoop in de beroemde Prisma-reeks is opgenomen. De laatste druk dateert alweer van 1987 en Prisma gaat geen herdruk meer maken. Dus het woordenboek wordt steeds moeilijker verkrijgbaar. Echter, er zijn berichten dat er wordt gewerkt aan een geheel herziene uitgave. (Details daarover kan ik je niet vertellen.) Dus, dan maar op het internet kijken? Dat kan! Ik heb een aantal mogelijkheden op een rijtje gezet.
Algemene woordenboeken zijn:
1) http://dictionaries.travlang.com/ (travlang's Translating Dictionaries)
Het gaat hier om vertaalwoordenboeken. Je kunt kiezen uit 16 verschillende talen. Je kunt kiezen voor Esperanto-Nederlands (of andersom), voor Nederlands-Duits en voor alle andere combinaties. De woordenschat waarop de woordenboeken zijn gebaseerd, is overigens niet even groot voor iedere taalcombinatie. Het Nederlands is het beste vertegenwoordigd, nl. met 56.000 woorden. Je kunt zelfs de woordenboeken downloaden, samen met het zoekprogramma Ergane (http://www.travlang.com/Ergane/).
2) http://www.geocities.com/wfpilger/brn.htm (Bazaj Radikoj NL)
Wouter Pilger heeft op zijn site verschillende Esperanto-woordenlijsten opgenomen, waaronder dus een basiswoordenlijst Esperanto-Nederlands. Dit is dus handig om de belangrijkste Esperanto-woorden te leren.
3) http://pardus-larus.student.utwente.nl/esperanto/ (Online-woordenboek Nederlands-Esperanto)
Jaap Karssenberg heeft een online-woordenboek (Nederlands-Esperanto en Esperanto-Nederlands) gemaakt, aangevuld met grammatica-overzichten etc. Het systeem beschikt over het uitgebreidste woordenbestand dat hij kon vinden.
4) http://www.purl.org/NET/voko/revo/ (ReVo = Reta Vortaro)
Dit is het eerste grote Esperanto-woordenboek op het internet. Het geeft definities/verklaringen in het Esperanto en vertalingen in verschillende talen. Het woordenboek wordt continue aangevuld en verbeterd. Er moet nog veel aan gebeuren, omdat een copyright-vrije versie van het Plena Vortaro uit 1934 de basis vormt. Het redactiewerk gebeurt met de nieuwste middelen en natuurlijk geheel via internet (het zogenaamde project VoKo, http://www.purl.org/NET/voko/). Overigens, nieuwe redactieleden zijn welkom!
5) http://www.goodnet.com/~rbh/vort/
Op deze pagina van Ronaldo Harvey kun je slechts opzoeken of een Esperanto-woord in het PIV (zeg maar de Van Dale voor het Esperanto) voorkomt. Helaas is PIV (dus compleet met verklaringen van de betekenissen) niet op het net te vinden.
Gespecialiseerde woordenboeken zijn er vele. Ik beperk me tot degene die toch bij het algemene taalgebruik horen. Lijsten van echte vakwoordenboeken kun je vinden bij http://www.purl.org/net/take-tk/ of bij http://www.eventoj.hu/steb/.
6) http://www.helsinki.fi/~jslindst/hejmvort.html (Hejma vortaro)
Dit Esperanto-woordenboek voor typisch huis-tuin-en-keuken-taal is nu wellicht de enige die tegelijkertijd zowel op het net als op papier is uitgegeven. De woordenschat is gebaseerd op het taalgebruik in gezinnen waar Esperanto als voertaal dient.
7) http://www.purl.org/net/lanlin?d=lanlin/index.htm (Landoj kaj lingvoj de la mondo)
Bertilo Wennergren heeft de Esperanto-namen voor landen en talen op een rijtje gezet.
8) http://www.notam.uio.no/~hcholm/altlang/ht/Esperanto.html (The alternative Esperanto dictionary)
In dit woordenboek vind je de woorden die meestal niet in ``nette'' woordenboeken zijn opgenomen. De betekenis van de woorden zijn verklaard met vertalingen in het Engels.
9) http://www.purl.org/net/bertilow?d=roko/index.htm (Roko kaj Popo)
Alhoewel dit een vakwoordenlijst is, noem ik hem toch: pop- en roktermen in het Esperanto, samengesteld door de drummer van de popgroep Persone, Bertilo Wennergren.
10) http://www.esperanto.mv.ru/KompLeks/ (Komputada Leksikono)
Dit is ook een vakwoordenlijst (met verklaringen in het Esperanto en vertalingen in (minstens) het Engels), maar deze kun je natuurlijk niet missen als je met een computer werkt. De auteur, Sergio Pokrovskij, is d\'e computerwoordenspecialist in Esperantio. :-)
Zoals je ziet, heb je nogal wat keuze. In het algemeen (dus met betrekking tot alle talen) zijn er veel websites met woordenlijsten. Kijk bijv. naar http://www.yourdictionary.com.
Fabien van Mook
© Fabien van Mook